برای بررسی تاریخچه مهر خاتم باید تمامی تاریخ ایران زمین را مورد بررسی قرار دهیم. در چهل سال اخیر، استفاده مکرر از مهرخاتم مسلم است. همینطور در دوران حکومت پهلوی نیز این مطلب مسلم بوده. و اثر مهرخاتم رضا پهلوی بر روی بسیاری از نامه های کشور موجود است. اکثر این متون و نامه ها در موزه ملی و نسخه بدل و قابل دسترس تر آن، در برج میلاد تهران موجود می‌باشد.
بررسی تاریخچه مهر خاتم در دوران قاجاریه و افشاریه
با بررسی دوره تاریخی دودمان قاجار نیز مشاهده می‌کنیم که از صدر این سلسله تا پایان این دوره، مرتب و مدام استفاده از مهرخاتم وجود داشته است. برای ملموس شدن این مطلب در آن دوره میتوان به نامه قتل مرحوم امیر کبیر، صدر اعظم ناصر الدین شاه قاجار اشاره کرد. که پس از بررسی نامه بعلت وجود نقش مهرخاتم ناصر الدین شاه، امیر کبیر به قتل رسید. البته در مقاله ای دیگر به بررسی نقش مهرخاتم در قتل های مختلف خواهیم پرداخت.
با بررسی تاریخچه مهر خاتم در دوره افشاریه و زندیه نیز رد پای این اثر هنری و ابزار مهم فرهنگی به خوبی قابل تشخیص است. زیرا نادر شاه افشار، زمانی که فریب سخنان اطرافیان را خورد. به وسیله نامه جعلی پسرش فریب خورد. در آن نامه، اثر مهر خاتم فرزند وی بر آن نامه مرقوم شده بود. و نادر شاه بشدت عصبی شد. وی دستور داد چشمان فرزندش را در بیاورند.
وی پس از بررسی صحت نامه، زمانی که متوجه شد که شخص دیگری از مهرخاتم فرزند او سوء استفاده کرده. و این نامه را نوشته و کور شدن فرزندش بی دلیل بوده. پس از ابتلا به افسردگی شدید سلسله افشاریه رو به زوال رفت. در این قسمت از مقاله با این مطلب برخوردیم که مهرخاتم عامل اصلی فروپاشی یک سلسله تاریخی شد. این مطلب درخور تامل است. البته با مراجعه به باغ نادری در مشهد مقدس که مقبره نادرشاه افشار نیز می‌باشد. نشانه های مختلف مهرخاتم قابل ملاحظه است.
بررسی تاریخچه مهرخاتم در دوره سامانی
اما تاریخچه مهر خاتم در دوره سامانی بسیار خواندنی است. در این دوره نیز با هنر بی حد و حصری ایران و ایرانی روبرو هستیم. هنر ظریف میناکاری در آن زمان بوجود آمد. تحولی شگرف در زمینه هنر ایرانی به وجود آورد به حدی که تمامی مقابر و مقبره ها و تمامی مساجد بی نصیب از این هنر فوق العاده ایرانی نیستند. با اندک سیر و سفری در این کشور پهناور و وسیع و حتی در سراسر دنیا با نقش و نقوش مختلف میناکاری بر روی اماکن هنری و فرهنگی و تاریخی مواجه می شویم که این مطلب ثمره دوره تاریخی سلسله سامانی می باشد.
بهترین مطلبی که میتواند ذهن مخاطب زیرک این مقاله را درگیر کند وجود این هنر اصیل ایرانی بر روی تعداد زیادی از محصولات مجموعه بزرگ مشکات است. و شما می توانید به راحتی با محصولاتی همچون قاجاری خیام و سایر محصولات این هنر اصیل ظریف شکیل ایرانی را در دستان خود داشته باشید. تنها مجموعه ای از کشور که خدمات میناکاری بر روی مهرخاتم را ارائه می‌کند مجموعه بزرگ مشکات است.
بررسی تاریخچه مهر خاتم در دوره هخامنشی
حال به بررسی تاریخچه مهر خاتم در سلسله هخامنشی خواهیم پرداخت. آسان ترین راه برای بررسی دوران تاریخی آن دوره و وجود مهرخاتم در آن دوره بررسی نقش و نقوش مختلف تخت جمشید است. که واقع در شیراز فعلی می باشد. و برای کسی که کوچکترین نگاهی به تخت جمشید انداخته باشد. وجود مهرخاتم در آن دوره مسلم است. و احتمالاً آثار حکاکی بر روی سنگ های مختلف از جمله سنگ شریف عقیق که سرآمد تمامی سنگ ها در عرصه خواص و حکاکی می باشد. در آن دوره تاریخی و هنری به وجود آمده است. و نشانی این مطلب نیز توان حکاکی هنرمندان آن زمان بر روی سنگ بوده و سنگی که این ضخامت بیش از حد رو دارا می باشد. وقتی امکان حکاکی بر روی آن فراهم شده باشد. قطعاً بر روی سایر سنگهای از جمله سنگ های زینتی نیز این هنر بسیار زیبا وجود دارد و شایسته است.
زمانی که تاریخچه مهر خاتم در دوره هخامنشی را بررسی می کنیم به این نتیجه می‌رسیم که همزمان با ضرب سکه مهرخاتم به وجود آمد. و به عبارت دقیق تر و صریح تر از همان زمانی که اقدام به حکاکی بر روی سنگها و فلزات شد. و در همان راستا به به وجود آمدن پول اقداماتی حاصل شد. از همان زمان مهرخاتم نیز به وجود آمد.
بالاترین کیفیت و دقت در حکاکی
در این قسمت از این مقاله گفته شود که مجموعه بزرگ مشکات آرت بر روی تمامی محصولات فلزی خود و انگشتر های خود حکاکی بر روی سنگ شریف عقیق را با بالاترین کیفیت که همان دقت حکاکی یک هزارم است. و با زیباترین تصاویری که میتوان ارائه کرد از سنگ عقیق انجام می دهد. و در این راستا برای بهتر شدن کیفیت محصول و عقیق اقدام به در اختیار گرفتن برترین گروه طراحی متن و نام در کشور کرده است که البته با توجه به رتبه بالای مجموعه بزرگ هنری مشکات در کشور این مهم را با افتخار بیان می دارد.
علت این سیر تاریخی چند هزار ساله بر وجود مهره خاتم را می توان اصالت این محصول دانست. زیرا چیزی اصیل است. که اولاً فقط برای یک نفر بوده باشد. غیر از یک شخص به هیچکس اختصاص نداشته باشد. ثانیاً بصورت مستقيم به مالک خود اشاره کند. ثالثاً از مالک خود با زیباترین و جذاب ترین و خاص ترین نوع ممکن یاد کند. که تمام این سه موارد در مهرخاتم وجود دارد. زیرا مشخص است که امضاء شخصی، نمی تواند مورد مناسبی برای این سه اصل اصیل در اصالت باشد.
چرا امضا مانند مهر اصیل نیست؟
به این علت که اولاً قاعده اصلی در امضا این نیست. که به مالک خود اشاره کند و در اکثر امضاء ها که بصورت شکل و اشکال مختلف می‌باشد. هیچ اشاره ای به نام شخص نمی باشد. و ثانیا حتی اگر فرض را بر این قرار دهیم که امضاء شخص خاصی به نام وی اشاره کند هیچگاه این امضا نمی تواند به زیبایی در تمامی موارد نقش شدن بر نام شریف صاحبش اشاره کند.
زیرا بین دو امضاء واحد از یک شخص، اولا تفاوت های بسیاری وجود دارد. در حالیکه در مهرخاتم این مطلب وجود نداشته و همیشه به زیباترین حالت ممکن نام مالک خود را منعکس می‌کند. همچنین منشا رتبه و درجه اجتماعی بالا و احترام برای صاحب خود می‌شود. و ثانیا امضا ممکن است با یک خط عادی نقش ببندد. در حالیکه مهر خاتم هیچگاه ضرب نمی شود. مگر اینکه با طراحی برترین گروه طراحی کشور. زیبایی این ضرب، به تایید نگاه تمامی بینندگان می‌رسد.
صفت مشترک بین کسانی که از مهر خاتم استفاده می کنند
البته در این بین نکته ای را میتوان گوشزد کرد. که بسیار حائز اهمیت است. تمامی اشخاصی که از مهرخاتم استفاده می کردند. بلا استثناء برای خود و نامشان ارزش قائل بودند و وصیتشان به اشخاص دیگر این بود. که در صورتی که برای نام و سر و وضع خود ارزش قائل نبوده و یا اینکه، ارزش کمی قائل اند. هیچگاه از مهرخاتم استفاده نکنند. زیرا مهرخاتم یک نشانه است. برای اشخاص والامقام و درباره اشخاص غیر والا فقط می توان به این مصرع از شعر شاعر اشاره کرد: ای مگس، عرصه سیمرغ نه جولانگه توست! مقاله فوق با عنوان تاریخچه مهر خاتم همچنان بروزرسانی خواهد شد.
یک پاسخ
عالی